Omdat het hier toch wel regelmatig genoemd wordt en het lang niet altijd bij de juiste feiten blijft, wil ik er toch even een opsomming van maken. Bericht die mij triggerden:
Een hoop niet meetbare uitspraken en een aantal beweringen die aantoonbaar niet juist zijn of in de praktijk gewoon niet op gaan. Of in ieder geval absoluut niet algemeen op gaan!
Of gewoon aan verkeerde oorzaken toe geschreven worden:
En waar iemand die gewoon de realiteit beschrijft van alle kanten neergehaald wordt:Big_Philly schreef: ↑vr 14 februari 2020, 10:12 Het valt me op dat het inderdaad comfortabel rijdt! Kan ook nog aan de band liggen (ik kom van Nobby Nic Double Defense 2,35 en ga nu naar RaRalph/RaRay, beide 2,25), maar toch leuk om te merken.
Rayb81 schreef: ↑do 13 februari 2020, 14:22 En hoeveel gram/ml latex vloeistof gooi je er dan in per band?
Banden voor tubeless gebruik zijn soms toch zwaarder?
Bij Continental bijv moet je dan de Protection variant gebruiken omdat de Racesport niet goed afsluit.
Lees altijd veel verhalen over niet luchtdicht krijgen, leeglopen van banden.
Dan verhard de vloeistof ook nog en moet je het eens in de zoveel tijd bijvullen.
Omdat de vloeistof verhard word je band vies aan de binnenkant waardoor je het weer moet schoonmaken?
Doe je dit niet dan hoopt het zich alleen maar op.
Bovenstaande is wat ik door de jaren heen gelezen/gehoord heb en mij dus zeker niet zal besluiten om het eens te proberen.
Met een bandje erin is het ready to go, geen omkijken naar, af en toe oppompen.
En lekke banden heb ik gelukkig amper.
Terwijl het eigenlijk gewoon hier op neer komt, niets meer en niets minder:
Even punt voor punt:kermit schreef: ↑za 15 februari 2020, 21:38 Van verschillen in het rijden met tubeless (latex) merk ik dus helemaal niets. Als er over enorme verschillen gepraat wordt vraag ik me werkelijk af waar die mensen dan vantevoren mee gereden hebben...
Ik rijd tubeless om maar één reden: geen lekke banden meer door kleine gaatjes.
Lichter.
Je gooit een binnenband er uit en vervangt die door 60 ml vloeistof. Een standaard binnenband weegt 220 gram (!)(Schwalbe SV19 622) en 60 ml vloeibare latex weegt voor het gemak 60 gram. Dan bespaar je 160 gram. Dat is een hoop!
Maar is dat een realistisch vergelijk? Niet echt. Een lichtere binnenband weegt 140 gram (Schwalbe SV19A 622). Nog steeds 80 gram, wat inderdaad voelbaar kan zijn.
Alleen, is die 60 ml wel 60 ml? In de praktijk zie ik meestal meer, veel meer. Omdat 60 ml vaak niet voldoende is als de band niet meteen luchtdicht is. In de werkplaats in de fietswinkel worden regelmatig banden los gehaald en de latex eruit geschept. Tenzij de latex al bijna uitgedroogd is, gaat dit meestal om rond de 100 ml vloeistof die er uit komt. En dan zit er rondom in de band en op de velg ook nog latex en harder geworden resten. Wat doet vermoeden dat er pakweg 120 ml gebruikt is. Per band. In mijn ervaring tref je af en toe een band-velg combinatie die ook zonder latex luchtdicht is. Dan zou je technisch helemaal geen latex hoeven te gebruiken. Maar in zo een geval kun je toe met 60 ml. In vrijwel alle andere gevallen gebruik je meer!
Dan kun je nog lichtere binnenbanden monteren. Of ultra dunne butyl biba’s of latex biba’s. Die zitten rond de 120 gram. Of Turbolito’s van 85 gram. Daarmee vlak je de gewichtswinst vrijwel uit.
Dan is er het punt dat de latex langzaam uit droogt en die bijgevuld moet worden. Een gedeelte van die latex kleeft aan de binnenkant van de band en voegt dus gewicht toe. Ik hoop dat iedereen de oude, niet werkende vloeistof eerst verwijderd voordat nieuwe latex toegevoegd wordt. Maar in de praktijk zijn er maar heel weinig die netjes alle oude latex-resten aan de binnenkant weg halen. Je laat dus pakweg 20 gram materiaal zitten terwijl je wederom minstens 60 ml vloeistof bij vult.
Een ander punt zijn de buitenbanden. Een voorbeeld:
Schwalbe Thunder Burt
Snakeskin 29x2.1 Snakeskin: 515 gram
Snakeskin 29x2.1 Liteskin: 435 gram
https://schwalbe.com/nl/mtb-reader/thunder-burt
Die Liteskin krijg je niet tubeless tenzij je er een liter latex in kiepert. Maar die kun je dus met die Turbolito binnenband rijden en dat ben je even licht als de Snakeskin zonder vloeistof. Nu kun je van heel veel banden geen Liteskin-versie meer krijgen, dus dit voordeel gaat niet geheel op. Maar een tubeless-ready buitenband is dus wel per definitie zwaarder om luchtdicht te zijn.
Kortom, de gewichtswinst is er hooguit als je uit gaat van de originele setup. Maar als het je daadwerkelijk om het gewicht gaat, dan is tubeless niet de oplossing. En in de praktijk zal de gewichtswinst er dus ook nauwelijks uit komen.
Meer grip en comfort.
Deze valt onder het kopje “lekkerder rijden” en zitten in het niet te bewijzen bereik. Laat ik beginnen met dat de oorzaak vaak verkeerd toegeschreven wordt. Zoals Big Philly ook doet, die van Double Defense banden overstapt op lichte Skinwalls. Ja, duh, logisch dat de band dan veel soepeler aanvoelt. Het ligt in ieder geval niet in de eerste plaats aan tubeless. Of mensen die hun nieuwe, brede wielset nu voor het eerst van een tubeless-setup voorzien. Door die bredere velg kun je inderdaad lagere druk rijden, maar het ligt wederom niet aan tubeless. Of aan rijders die zich pas bij een tubeless-setup bewust zijn van dat ze ook met lagere druk kunnen rijden, dat voorheen met een binnenband nooit geprobeerd hebben en dit dan ook meteen aan tubeless toeschrijven. Allemaal redenen die ik erg regelmatig langs zie komen, maar dus niet op gaan.
Ja, je kunt met tubeless lagere druk rijden en geen risico lopen op een snakebite. Want je rijdt niet met binnenband. Maar dan spelen er meer factoren. Je loopt met lage druk wel het risico dat je bij een doorslag je buitenband gaat beschadigen. Je kunt dus niet oneindig laag gaan zitten met de luchtdruk bij tubeless. In mijn ervaring en constatering gaat dit verschil hooguit in 0,1 bar zitten. Wat absoluut een zeer voelbaar verschil is, in het voordeel van tubeless! Maar het zit in een bereik dat de banden in een bocht sowieso onder je vandaan rollen, dus in een niet bruikbaar bereik. Hier laat ik strandracers even buiten beschouwing, maar die slopen regelmatig buitenbanden op de strandhoofden of gaan onderuit op de boulevard, ter onderschrijving dat de druk te laag is voor normaal gebruikt.
Ik ben 85 kg en moet in een 2.4 band met minimaal 1.6 bar rijden. Dat is met een SKS digitale drukmeter die aardig overeen komt met een peperdure, geijkte drukmeter. Ga ik lager, dan verlies ik snelheid in de bochten omdat ik een onzeker gevoel krijg. Overigens neemt de rolweerstand bij lagere drukken ook toe, dus onbeperkt omlaag gaan brengt niet alleen maar voordelen.
Bij die druk is mijn constatering gelijk aan die van Kermit: ik voel het verschil tussen een binnenband en tubeless niet. In een blinde test kan ik niet zeggen of ik meer comfort ervaar met de ene of de andere. Let op, ik ga wel uit van een lichte binnenband. Bij een dikke, 220 gram binnenband krijg je wel een beetje het effect van dikkere zijkanten van de buitenband en wordt het geheel een fractie stugger. Alsof je met 0.1 bar extra onderweg bent.
Dan heb ik hier nog een extra disclaimer: wie checkt voor iedere rit zijn bandenspanning? In de praktijk pomp ik mijn banden naar 1.8 bar en pomp pas weer bij als ik de boel voel zwabberen. Nagemeten zit ik dan op 1.5 bar. Ik denk dat het overgrote deel van de rijders nog veel grotere verschillen aan houdt en maar een heel klein groepje daadwerkelijk de spanning binnen 0.1 bar houdt.
Een heel klein voorbehoud wil ik hier wel maken. Banden zijn niet echt op rijdersgewicht getuned en dat betekent dat een lichtere rijder dus met een relatief dikke zijwand rijdt. Die dus minder in zal veren. Daardoor kan een lichtere rijder wel met lagere drukken rijden en ook meer het verschil tussen een binnenband en tubeless ervaren. Mijn gok is dat dit bij rijders onder de 70 kg echt een rolletje kan spelen.
Kortom, het type buitenband is van veel grotere invloed op het comfort en de grip. Het theoretische voordeel van tubeless kan er in de praktijk niet uit komen.
Lagere rolweerstand.
Nu wordt het echt interessant. Want dit gedeelte wordt niet echt uitgebreid beschreven door de industrie of de pers, omdat dit niet geheel duidelijk is. Op de rollenbanken worden verschillen tussen de twee gemeten en die worden dan door gissingen verklaard. Hier moet ik zeggen dat die gissingen grotendeels logisch lijken als verklaring, maar niet universeel zijn.
Er wordt dus gezegd dat door de wrijving tussen de binnen- en buitenband de weerstand hoger is omdat dit energie verlies oplevert. En de band iets minder in kan veren, waardoor oneffenheden het wiel meer afremmen.
Een voorbeeld. Voor de ligfietsen die voor de hoogste topsnelheden gaan (120 km/u en harder, zoals de ligfiets van Elan of van de universiteit van Delft) zijn proeven met veel verschillende soorten banden gedaan. Overschakelen op tubeless met vloeibare latex leverde in alle gevallen meer rolweerstand op. De bandenfabrikanten weten niet waardoor dit komt. Een gissing is dat de vloeistof tegen het loopvlak gedrukt wordt en dit het loopvlak stugger maakt waardoor het minder in kan veren en daar oneffenheden minder filtert en daardoor minimaal afgeremd wordt. Maar een ander voorbeeld geeft ook een verklaring: wielerteams meten tegenwoordig op de wielerbaan. Daar is de rolweerstand met tubeless hoger dan met een binnenband. Terwijl op de rollenbank de weerstand met tubeless juist lager is. Hier is de verklaring wel duidelijk: de statische proeven worden genomen op vrij kleine rollen die de banden behoorlijk sterk vervormen. (Als je met een plat vlak op de band duwt, dan probeer je de band over een groter vlak in te duwen en heb je meer weerstand. Met een dun buisje vervorm je de band over een heel klein stukje en duw je het buisje bij wijze van spreken zo tegen de velg aan: de band vervormt veel meer.) Bij de smalle, lage wielrenbanden speelt dit effect behoorlijk extreem. En de weerstand bij een binnenband is dan ook vrij hoog op die rollenbank. Maar in het echt speelt die vervorming geen rol. En komt de winst er dus geheel niet uit.
En dan stappen we over op mountainbikebanden. Ook hier komt door de vervorming de tubeless-setup er op de rollenbank zeer gunstig uit. Maar in de praktijk vervormt een mountainbikeband dus ook zeer sterk. Er vanuit gaande dat je inderdaad in het terrein rijdt. Een mountainbikeband met lage druk rolt in het terrein lichter omdat deze makkelijk over kleine oneffenheden vervormt, in plaats van er tegenaan te knallen en iets afgeremd te worden. Een band die dus makkelijker vervormt rolt dus lichter. Dus het praktijkverschil dat er bij een racefiets niet uit komt, dat zou zomaar wel kunnen meespelen op de mountainbike! En zou je dus kunnen zeggen dat tubeless inderdaad lichter rolt.
Echter, ook hier is dat verschil net als bij grip en comfort zo minimaal dat het misschien meetbaar is, maar niet in het voelbare bereik zit. Kan zitten. Het gaat om een verschil van pakweg 10% op een rollenbank, als je alleen de band pakt zonder invloeden van buiten, het is in het grotere geheel misschien 1% van de gehele fiets. Het effect kan dus een rol spelen voor wedstrijdrijders waarbij dus wel gemeten wordt (tijd aan de finish), maar voor toerders is het geen argument.
Betere lekbestendigheid.
Blijft deze over. Rijd je in gebieden waar de meidoorn groeit en gesnoeid wordt heb je ongeveer geen keuze: tubeless dicht de gaatjes, binnenband moet je vervangen. Dit is de enige echte winst van tubeless: lekbestendigheid. Dubbel en dwars. Stootlekken mag je ook mee tellen. Want hoewel ik het eerder niet als voordeel noem: krijg je bij die hogere drukken een stootlek, dan is het vrijwel altijd een binnenband. Tubeless zou je bij die hogere druk ook de buitenband alsnog kunnen beschadigen, maar komt in de praktijk nauwelijks voor.
En wil je met een insert rijden, extra bescherming dus, dan kun je ook niet om tubeless heen. Want je monteert dan geen binnenband meer, dus je moet wel.
Maar persoonlijk kom ik veel te weinig in gebieden met meidoorns en rijd nauwelijks lek. Ik vervang wel zeer regelmatig banden of wielen. En dan is het een grote knoeiboel. Zo af en toe is het een worsteling een setup die verleden week nog prima was nu luchtdicht te krijgen. En ik haal de theoretische voordelen er dus niet uit. Ten opzichte van die worstelingen om een combinatie tubeless te maken kan ik wel minstens 10 lekke banden onderweg vervangen. Maar goed, geen grotere ergernis dan onderweg lek te rijden… .
Strekking van het hele verhaal: stop met het promoten van tubeless voor alles en iedereen. De argumenten kloppen zelden en op de persoon toegespitst is het eigenlijk vaker een nadeel dan een voordeel. Het enige argument dat echt op gaat is lekbescherming. Totdat je een echte snee in je band hebt en je geheel onder de latex zit. Dan wens je weer een binnenband te rijden.