Aandraaien crankstel zorgt voor stroef draaiende trapas

Hoe moet je je derailleur afstellen, remmen vervangen...
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

Mijn oude vierkante trapas was een Shimano BB-UN40-K
Deze heb ik laten vervangen door een Hulzebos BSA ST.cups

Vervolgens heb ik zelf mijn Shimano crank FC-MT101 gemonteerd.
Volgens de Shimano dealer manual moet ik een tightening torque gebruiken van 35-50 Nm. Als ik dat echter doe loopt de trapas heel stroef.

Ik heb het crankstel er weer afgehaald en dan draait de trapas heel soepel. Vervolgens heb ik heel geleidelijk het crankstel weer steeds iets vaster gedraaid en iedere keer gecontroleerd hoe soepel de trapas draaide. Op een gegeven moment (nog ver onder de 35 Nm) begint de trapas weer stroef te lopen.

De oorzaak lijkt te zijn dat er twee verschillende soorten vierkante trapassen zijn: JIS en ISO.
Volgens https://www.firstcomponents.com/square- ... m-bracket/
“It’s not a good idea to mix the standards ie. a JIS crank on an ISO spindle or the other way round. There will be around a 4.5mm difference, for example—the JIS crank will end up moving 4.5mm further towards the bb shell than if it were fitted to a JIS spindle.”

Wat ik niet begrijp is hoe het aandraaien van het crankstel op de trapas invloed kan hebben op hoe soepel de trapas lagers lopen. Weet iemand hier de verklaring voor?
Gebruikersavatar
ThaSingleTrackMastah
Moderator
Moderator
Berichten: 29836
Lid geworden op: do 19 december 2002, 10:56
Mijn mountainbike: Heeft een motortje
Contacteer:

Trapas en crankstel passen niet bij elkaar?
Je hebt waarschijnlijk een langere as nodig.
Gangbaar zijn (waren) 113 en 122mm.
Ook moet de as in je frame passen.
Je hebt keuze uit BSA 68 en 73mm
Een 68 as in een 73 frame kan ook zorgen dat de crank ergens klemt.

Bijna alle 4-kante assen zijn JIS.
ISO komt nauwelijks voor.
Some days it's easy, some days it's a fight.

Disclaimer: Spellingscontrole vern#ukt mijn posts. Excuses voor vreemde woorden en afkortingen.
kermit
Moderator
Moderator
Berichten: 16709
Lid geworden op: wo 27 oktober 2004, 11:29
Mijn mountainbike: is niet de jouwe :)
Contacteer:

Campagnolo (race) cranks gebruikten de ISO vierkante assen. Het verschil is de taper, JIS loopt iets schuiner toe dan ISO.
Dus een JIS crank schuift verder de as op dan een ISO. Als hij te ver de as op gaat kun je hem niet meer goed vastzetten, want dan komt de boutkop tegen de trapas voordat de crank goed genoeg vast zit.

Andersom kan een ISO crank op een JIS as misschien maar voor de helft op de as komen, wat de verbinding ook niet steviger maakt...

Dat je crank zwaarder gaat draaien kan eigenlijk alleen maar als er of iets aanloopt, of als de lagers onder spanning gezet worden. Dus goed kijken of je crank ergens tegenaan komt. Misschien raakt de crank de rand van de bracketcup of je frame?
Ik kan me bij een cartridge trapas niet goed voorstellen hoe je de lagers onder spanning kunt krijgen (tenzij er iets tegenaan komt).

Er zijn eigenlijk twee maten om rekening mee te houden bij de keuze van een trapas (naast ISO en JIS):
1- breedte van je frame bracketpot, die is 68mm of 73mm en bepaalt de breedte van de behuizing (cartridge) van de trapas die je nodig hebt.
2- de totale lengte van de as. Zo smal mogelijk zonder dat er iets aan gaat lopen zou je kunnen zeggen, meestal wordt in de specificaties van de crank een aanbevolen aslengte genoemd. Zo smal mogelijk omdat dan de pedalen dichter bij elkaar staan in de breedte, dat is ergonomisch beter.

Daarnaast is de lengte van het stuk trapas dat uitsteekt van belang, maar dat wordt eigenlijk al bepaald door maten 1 + 2.

Als je engels goed genoeg is:
https://www.sheldonbrown.com/bbtaper.html
DONEER JE OOK?

"I'd love to change the world but I don't know what to do
so I'll leave it up to you"
- Ten Years After
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

>> breedte van je frame bracketpot, die is 68mm of 73mm en bepaalt de breedte van de behuizing (cartridge) van de trapas die je nodig hebt.
Deze is van zowel de nieuwe als oude trapas 68 mm.

>>2- de totale lengte van de as
De oude trapas heeft een lengte van 117,5 mm, de nieuwe 116 mm
Dus daar zit inderdaad een verschil.

>>Misschien raakt de crank de rand van de bracketcup of je frame?
Dat heb ik visueel gecontroleerd en was niet het geval.
Bij 35 Nm liep ie heel stroef, bij 15 Nm liep ie al een beetje stroef en bij iedere keer wat meer kracht zetten ging ie steeds wat stroever lopen. Het was een geleidelijke toename.

>>Dat je crank zwaarder gaat draaien kan eigenlijk alleen maar als er of iets aanloopt, of als de lagers onder spanning gezet worden.
Het zijn volgens mij de lagers, zo voelt het ook als ik de crank met mijn hand ronddraai. Er zijn meer mensen die aangeven dat dit kan komen door te strak aantrekken van het crankstel:
https://www.fiets.nl/forum/viewtopic.php?t=30784
"Het probleem met zwaar lopen heeft vaak te maken dat je de moer van je linker crank te strak aantrekt."

Ik heb verder geen acuut probleem want ik heb hem er een beetje zacht op gedraaid en als ie onderweg loskomt heb ik de juiste maat inbussleutel bij om hem weer vast te zetten. Maar ik ben vooral nieuwsgierig hoe dit kan. Je draait iets op de uiteinden van een as, het is niet zo dat de as wordt samengedrukt voor zover ik het begrijp. Hoe kan dit dan effect hebben op de lagers?
Gebruikersavatar
ThaSingleTrackMastah
Moderator
Moderator
Berichten: 29836
Lid geworden op: do 19 december 2002, 10:56
Mijn mountainbike: Heeft een motortje
Contacteer:

Als ie niet vast zit gaat ie onderweg los.
En dan is het 4-kanye gat niet meer vierkant en kan je de boel weggooien.
Of als je het op tijd merkt kan je het redden door het strakker aan te draaien dan aanbevolen. Wat jouw probleem alleen maar groter maakt.
Ik denk dat je wel een acuut probleem hebt.
Some days it's easy, some days it's a fight.

Disclaimer: Spellingscontrole vern#ukt mijn posts. Excuses voor vreemde woorden en afkortingen.
Janwillembike
Mountainbike Junk
Mountainbike Junk
Berichten: 215
Lid geworden op: zo 22 mei 2016, 20:15

Als je de crank vastdraait, blijft er dan ruimte tussen crankarm en lager? Dus dat je nog een stukje as ziet?

Zoals eerder aangegeven lijkt mij het probleem dat je crank te ver op de as gaat en tegen het lager drukt
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

>>Bijna alle 4-kante assen zijn JIS. ISO komt nauwelijks voor.
Ben er nu achter dat deze trapas inderdaad ook JIS is:
https://www.internet-bikes.com/290557-h ... -mm-zwart/
Dus dat is niet het probleem.

>>ls je de crank vastdraait, blijft er dan ruimte tussen crankarm en lager? Dus dat je nog een stukje as ziet?
Aan de rechterkant bij het crankstel is nog zo'n 2 mm vierkante as te zien. Aan de linkerkant nog een stuk meer.

Deze persoon heeft de volgende theorie:
https://www.fiets.nl/forum/viewtopic.php?t=436&start=24
"Indien de binnenmaat, gemeten tussen de lager aandrukvlakken aan de cranks (tussen linker en rechter crank op elkaar gemonteerd, buiten het frame) kleiner is dan de maat gemeten over gemonteerd linker en rechter trapaslager, dan ontstaat er bij montage zijdelingse druk op de lagers. Door zorgt niet alleen voor hogere rotatieweerstand, maar verhoogt ook de slijtage."
Zijn theorie wordt wel weer ontkracht door reageerders.
Gebruikersavatar
ThaSingleTrackMastah
Moderator
Moderator
Berichten: 29836
Lid geworden op: do 19 december 2002, 10:56
Mijn mountainbike: Heeft een motortje
Contacteer:

Maak eens wat foto's.
Some days it's easy, some days it's a fight.

Disclaimer: Spellingscontrole vern#ukt mijn posts. Excuses voor vreemde woorden en afkortingen.
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

In rood omcirkeld is het kleine stukje vierkante trapas.
In groen omcirkeld zijn uitsteeksels aan de binnenkant van het kleinste blad, maar deze lopen niet aan.

https://drive.google.com/file/d/1MJe0O3 ... UXtJw/view
https://drive.google.com/file/d/1L3rnTf ... U2wOr/view
https://drive.google.com/file/d/1mRLtFu ... CNazi/view
Gebruikersavatar
ThaSingleTrackMastah
Moderator
Moderator
Berichten: 29836
Lid geworden op: do 19 december 2002, 10:56
Mijn mountainbike: Heeft een motortje
Contacteer:

Ik denk dat je trapas te kort is voor dit crankstel.
Some days it's easy, some days it's a fight.

Disclaimer: Spellingscontrole vern#ukt mijn posts. Excuses voor vreemde woorden en afkortingen.
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

Blijkbaar komt het door die 1,5 mm verschil.
Maar waar ik eigenlijk deze post om begonnen was, was mijn nieuwsgierigheid hoe het kan dat de lagers stroever gaan lopen door iets wat op de as geklemd wordt? Ik zou het begrijpen als het crankstel helemaal aan de binnenkant van de trapas zou zitten, maar nu zit er nog wat ruimte tussen.
Met dit beetje ruimte loopt de trapas een beetje stroever dus het effect is al aanwezig.
Mathijs_7
Mountainbike Junk
Mountainbike Junk
Berichten: 497
Lid geworden op: vr 7 juni 2019, 18:55
Mijn mountainbike: Canyon lux 7.0, ragley marley LTHT

Kan me niet voorstellen hoe strak aandraaien bij een vierkante as je lagers onder spanning kan zetten. Je klemt nl. op de as ipv dat je ze naar elkaar toe trekt (zoals in de voorbeelden die je post).

Probeer het anders eens met enkel links en enkel rechts. Wss doet het probleem zich bij 1 van de 2 voor en klemt je tandwiel ergens op het bracket.
Alien
Elite Mountainbiker
Elite Mountainbiker
Berichten: 1567
Lid geworden op: do 17 juli 2008, 13:10

Vergeet wat je in dat draadje op fiets.nl leest; dat gaat allemaal over externe lagers, is een compleet ander verhaal.
ThaSingleTrackMastah schreef: ma 28 maart 2022, 23:14Ik denk dat je trapas te kort is voor dit crankstel.
Dit. ☝🏻🧐👍🏻

Haal de boel uit elkaar. Meet de lengte van de as (of schroef ‘m uit je frame en kijk wat erop staat. Sowieso een goed idee, want als-ie er al jáááren in zit, mag-ie weleens schoongemaakt worden). Zoek op welke lengte de juiste is voor de crank die je hebt gekocht.
Vorsprung durch Pedantik.
kermit
Moderator
Moderator
Berichten: 16709
Lid geworden op: wo 27 oktober 2004, 11:29
Mijn mountainbike: is niet de jouwe :)
Contacteer:

Als ik foto 3 zo bekijk vraag ik me af of ik naar een miljoenen jaren oud fossiel zit te kijken of naar een -ooit glanzend gelakte- framebuis :D
DONEER JE OOK?

"I'd love to change the world but I don't know what to do
so I'll leave it up to you"
- Ten Years After
Netional
Mtb fanaat
Mtb fanaat
Berichten: 10
Lid geworden op: ma 28 maart 2022, 13:19

>>Kan me niet voorstellen hoe strak aandraaien bij een vierkante as je lagers onder spanning kan zetten. Je klemt nl. op de as ipv dat je ze naar elkaar toe trekt (zoals in de voorbeelden die je post).
Dit is het 'mysterie' wat ik probeer te achterhalen.

>>Haal de boel uit elkaar. Meet de lengte van de as
De maten van de oude en nieuwe (pas geleden vervangen) weet ik. De nieuwe is 1,5 mm korter qua as. Blijkbaar is dat de oorzaak, hoewel ik nog niet begrijp hoe dit precies kan aangezien het crankstel niet helemaal op de binnenkant van de as zit.

>>Als ik foto 3 zo bekijk vraag ik me af of ik naar een miljoenen jaren oud fossiel zit te kijken of naar een -ooit glanzend gelakte- framebuis
Mijn strategie is, fiets met nieuwe onderdelen maar moet er lekker oud uitzien voor de anti-diefstal. Deze fiets staat vaak onbewaakt, zowel op fietsvakanties als in de stad. Het is een Santos str01.

Bedankt voor alle antwoorden! Als ik het 'mysterie' oplos ga ik het hier nog posten.
Plaats reactie